Introdución
O Concello de Sober sitúase na comarca da Terra de Lemos, ao sur da provincia de Lugo, no seu límite con Ourense e a uns corenta quilómetros da capital da súa provincia. Trátase dun territorio de interior, con aproximadamente 2.200 habitantes en 2022, que ten unha superficie de 133,35 quilómetros cadrados. Ten un grao de urbanización de Zona Pouco Poboada, segundo o Instituto Galego de Estatística.
Pertence ao Grupo de Desenvolvemento Rural Limia-Arnoia (GDR6). |
Poboación e estrutura demográfica
A poboación de Sober evolucionou como a gran maioría dos concellos galegos, rexistrando unha perda continuada de habitantes no período de 1991 a 2022. No caso de Sober, corresponde a unha diminución de 1.600 habitantes, o que supón un descenso próximo ao -42%. Este descenso supera notablemente o descenso do -1,5% rexistrado para Galicia e o descenso do -15,7% observado na provincia de Lugo durante o mesmo período.
Nos últimos dez anos do período analizado, de 2012 a 2022, Sober rexistrou un descenso poboacional do -10,7%. Este desfavorable avance demográfico veu acompañado dunha transición na distribución por idades que xerou un certo envellecemento da súa poboación. En particular, entre 2002 e 2022 todos os principais grupos de idade da poboación de Sober experimentaron un descenso significativo. O colectivo que sufriu un maior descenso relativo foron os maiores de 64 anos, cunha redución do 32%, o que se traduce nunha perda de 465 persoas. A poboación en idade de traballar tamén se reduciu nun 22,45%, perdendo nese período 311 persoas. A poboación nova presenta un descenso máis moderado, do 11,8%, o que supón unha redución de 20 mozos no municipio. Este proceso de envellecemento demográfico reflíctese no estreitamento da base da pirámide de poboación e no aumento da idade media.
A media de idade dos habitantes de Sober en 2022 alcanzou os 57,5 anos, situándose exactamente dez anos por riba da media de Galicia e sete anos e medio por encima da correspondente á provincia de Lugo. As mulleres presentan unha idade media lixeiramente superior á dos homes, situándose en 59,2 anos para elas e 55,7 para eles.
O índice de dependencia global (IDG) en Sober alcanzou o 106% en 2022, despois de manterse bastante estable desde 2008, incluso presentando un certo descenso entre 2011 e 2021. Destaca a distancia, en 2022, deste índice municipal con respecto ao seu correspondente índice provincial, cun 66%, e autonómica, cun 62%. Dado que partimos dun nivel inicial de IDG moi elevado en 1998, cun 105%, o incremento da poboación dependente en Sober desde ese ano é, polo tanto, relativamente leve e substancialmente inferior ao rexistrado no conxunto da provincia e en Galicia. O IDG parece estancarse entre 2004 e 2010 en torno ao 110% e mesmo, como se dixo, descendendo entre 2011 e 2021. Isto explícase pola recuperación da poboación en idade de traballar do municipio, que presenta estabilidade desde 2013, a diferenza da poboación maior de 64 anos que segue diminuíndo significativamente.
Economía
A evolución do PIB segue, en termos xerais, a mesma tendencia de crecemento que o conxunto dos concellos galegos e da provincia de Lugo. Despois dun descenso inicial entre 2010 e 2012, as taxas de crecemento son positivas ata o período de 2018, a partir do cal o PIB se reduce lixeiramente no municipio, cunha redución do -1,8%. O PIB real cae un 12,4% en 2020 con respecto a 2018, alonxándose deste xeito, na intensidade do comportamento observado, tanto no acontecido na súa provincia, cun -7,2%, e no conxunto da Comunidade Autónoma, cun -7,7%. Posteriormente, o conxunto de Galicia presenta unha recuperación do PIB total cun crecemento do 10,5% ata 2022.
A Renda Bruta Dispoñible (RBD) amosa unha tendencia de crecemento substancialmente paralela á do conxunto de Galicia e da provincia, aínda que o seu nivel se mantén por debaixo dos niveis provincial e autonómico. En concreto, o incremento entre 2002 e 2019, foi de aproximadamente un 1%, a diferenza do 11% que corresponde á provincia de Lugo e, en similar medida, do 13% rexistrado en Galicia. Este escaso crecemento provocou unha ampliación da diferenza entre a renda media dos fogares de Galicia, Lugo e Sober, ata alcanzar os 11.229 euros por habitante do municipio en 2019, uns 5.500 euros por debaixo da media galega e 4.500 por debaixo da provincial. Por mor da pandemia, a RBD sufriu unha baixada xeral, reducindo a renda per cápita do municipio un 3,14% en 2020, unha redución practicamente idéntica á sufrida no conxunto de Galicia, cun -3%, aínda que algo maior na súa extensión experimentado na provincia de Lugo, cun -1,8%.
Usando o rexistro de afiliacións á seguridade social como unha estimación do emprego municipal, entre os anos 2011 e 2022, Sober tivo unha tendencia de crecemento do número de afiliacións totais no municipio, do 3,72%, aínda que a un ritmo inferior ao rexistrado en Galicia, cun 7,8%, e notablemente superior ao da provincia de Lugo, cun 0,56%.
En canto ao sector primario en Sober, rexístrase unha redución do 8,5%, inferior ao acontecido no conxunto territorial. Este sector perde afiliacións, cun 5,2% de persoas afiliadas, e representa o 24,3% das afiliacións do municipio, superando a proporción do 21% a nivel galego e do 18% a nivel provincial.
No sector secundario, descende considerablemente o número de persoas, lixeiramente superior ao 8,2%, no conxunto da provincia este descenso chega ao 11,4% e en Galicia preto do 3%. Este sector mantense estable.
O sector terciario gaña peso cun incremento do 12,63% na localidade, moi aliñado coa suba na provincia e en Galicia. En Sober, representa o 67% das afiliacións.
Estes resultados suxiren que a economía local e rexional puido experimentar un menor impacto durante a pandemia, debido á estrutura produtiva onde o sector agroalimentario ten un maior peso no total de afiliacións.
En 2022, Sober tiña unha taxa de actividade do 64,6%. A taxa de ocupación foi do 60%. A taxa de paro baixa do 17,4% en 2011 ao 10,5% en 2022. O número de persoas desempregadas experimenta un descenso considerable, reducindo o número de parados nun 42,3%, mentres que o de ocupados aumenta modestamente, aumentando case un 4% entre 2011 e 2022.
Recursos enerxéticos
Sober conta con oito instalacións de produción de enerxía eléctrica con tecnoloxía fotovoltaica, cunha potencia total instalada de 54,7 kW.
O consumo eléctrico de Sober en 2023 foi de 4.865,44 MWh. O consumo residencial foi de 2.972,00 MWh. O consumo dos servizos, incluídos os municipais, foi de 1.565,09 MWh. A industria consumiu 328,35 MWh.